Dyspareunia to jednen z problemów seksualnych związanych z bólem. Jej nazwa pochodzi od łacińskich słów: „pareunia” – co oznacza leżeć obok siebie w łóżku i „dys” – trudny, zaburzony, bolesny. Może ona mieć przyczyny somatyczne lub być spowodowana czynnikami psychologicznymi. Często stanowi również wskaźnik ukrytych napięć emocjonalnych, nieuświadomionych lęków czy problemów w relacji partnerskiej. Zrozumienie tych aspektów może być kluczowe w procesie diagnozy i terapii. Zdecydowanie częściej seksuolodzy diagnozują ją u kobiet. Co ważne, ból, dyskomfort, nie wykluczają możliwości osiągania orgazmu, ale mogą odbierać ochotę na seks. Warto zauważyć, że odczuwanie bólu w trakcie zbliżeń może prowadzić do unikania intymności. A to w konsekwencji może wpływać na poczucie bliskości w relacji oraz na samoocenę osoby doświadczającej tego problemu
Dyspareunia – częstość występowania
Ból podczas stosunku odczuwa około 13% Polek. Warto zwrócić uwagę na fakt, że ból może się pojawić jako konsekwencja zaniedbań w seksie, na przykład pomijania gry wstępnej, niechęci do używania intymnych żeli nawilżających. Aby być gotową do stosunku pochwa potrzebuje od dziesięciu minut do nawet pół godziny! W tym czasie następuje jej rozszerzenie i nawilżenie. Brak odpowiedniego przygotowania do penetracji może prowadzić nie tylko do bólu, ale także do urazów mechanicznych, które mogą potęgować późniejszy lęk przed współżyciem i wzmagać problem. Zbyt szybka próba penetracji kilkucentymetrowej pochwy znacznie większym członkiem wywołuje zrozumiały ból. Nie świadczy to o trwałym problemie seksuologicznym u kobiety, tylko o błędach w sztuce seksualnej.
Bolesny seks – objawy i przyczyny
Dyspareunia u kobiet to trwałe lub nawracające przykre doznania, od dyskomfortu, aż do bólu włącznie, w obrębie genitaliów, przed, w trakcie stosunku seksualnego lub tuż po nim. Wiąże się to zwykle z rzadkim (ale możliwym) przeżywaniem orgazmu oraz wywołaną przez ból niechęcią i rozdrażnieniem tuż po stosunku. W takich przypadkach ból bywa nie tylko źródłem cierpienia fizycznego, ale także poważnym obciążeniem psychicznym. Wzmacniającym poczucie frustracji, wstydu lub nieadekwatności. Czasem ból wywołują rozmaite infekcje intymne, może też pojawić się po porodzie, w czasie menopauzy. Ból podczas zbliżenia może być także związany z przeżywaniem głębokich, długotrwałych konfliktów partnerskich, rozczarowaniem osobą partnera, czy wreszcie poczuciem żalu wobec mężczyzny narzucającego nieakceptowane przez kobietę techniki seksualne. Niekiedy jest też wyrazem negatywnej postawy wobec własnego ciała, czy seksualności w ogóle.
Dyspareunia u mężczyzn
U mężczyzn bolesność podczas stosunku rozpoznawany jest rzadziej. U mężczyzn ból podczas stosunku powodują czynniki psychologiczne: nieakceptowanie własnej orientacji seksualnej, poczucie winy, zaburzenia lękowe. Mogą go także wywołać czynnik somatyczne: stulejka, choroby prostaty, opryszczka i inne. Warto podkreślić, że dla wielu mężczyzn temat bólu podczas stosunku pozostaje tabu, co utrudnia im poszukiwanie pomocy i wsparcia.
Dyspareunia – leczenie
W leczeniu dyspareunii seksuolog może sięgać po rozmaite metody: psychoterapię, terapię par (terapię małżeńską), relaksację. Dobry seksuolog może także poprosić pacjentkę o konsultację ginekologiczną. Najczęściej kończy się ona informacją, że nie ma fizycznych przyczyn bólu. Pacjentów zachęca się do ćwiczenia koncentracji na odczuciach zmysłowych, wykonywania ćwiczeń Kegla. Celem jest zmniejszenie lub całkowite wyeliminowanie bólu, tak aby życie seksualne danej osoby mogło być satysfakcjonujące, wolne od lęków.